Eleştiri doğru yapıldığında iyi şeylere sebep olan, yanlış yapıldığında ise enkazlar yaratan bir eylemdir.
Eleştiri bir haktır ve gereklidir. Sanatçıların ve zanaatkarların da sıklıkla karşılaştıkları bir olgudur. Konuyu tabi ki görsel tasarımcılar açısından ele alacağım.
Hiçbir tasarımcı muhteşem işlere imza atarak başlangıç yapmaz. Tasarımın matematiğini, ruhunu anlayana kadar genellikle kötü işler çıkarırlar. Bu dönemde ustalardan aldıkları yapıcı eleştiriler onları geliştirir ya da maruz kaldıkları yıkıcı eleştiriler tamamen işten soğutur. Bu açıdan kendimi şanslı hissediyorum çünkü başlangıç dönemlerinde çevremde hep yapıcı eleştirilerde bulunan ustalar vardı.
Şimdi iki ana eleştiri yaklaşımını inceleyelim;
Yıkıcı Eleştiri: Hem eleştiri adabına hem de temel insan ahlakına yakışmayan bir yaklaşımdır. Eleştirilen kişi ağır biçimde yerden yere vurulur ve nerede hata yaptığına dair hiçbir bilgi verilmez.
Örnek: “Çok kötü bir tasarım”, “berbat olmuş”,”kendine başka bir uğraş bul”,”hayatında hiç mi tasarım görmedin”
Bu tür eleştiri yapanların piyasada bir süre sonra hiçbir saygınlıkları kalmaz. Ustalık yenileri ezmek değil, yetiştirmektir.
Yapıcı Eleştirici: Güzelliklere yol açan, insani bir değerdir. Eleştirilen kişiye nerede yanlış yaptığı güzel bir ifadeyle açıklanır ve ne yapması gerektiğiyle ilgili ipuçları verilir.
Örnek: “Renklerine bayıldım ama şu kısımdaki yazıyı biraz daha küçültürsen tasarımın çok daha iyi görünecektir” vb.
Bol meyveler taşıyan olgun bir ağacın, dallarını yere sarkıtması gibir yapıcı eleştiri. Ustalık yaklaşımız meyvelerimizi dallarımızda çürütmek değil, başkalarıyla paylaşmak yönünde olmalıdır.
Herzaman yapıcı ve yol gösterici eleştiri üslubunu uygulayan bir tasarımcı olarak, diğer usta tasarımcı arkadaşlarıma da bu yaklaşımı öneriyorum.
Yetiştirdiğimiz ya da yardımcı olduğumuz her tasarımcı bizden izler taşır. İz bırakmayanlar ise silinerek yok olmaya mahkumdur.