WEB TASARIMDA UI VE UX NEDİR?

Son yıllarda özellikle genç tasarımcı arkadaşların vazgeçilmez ünvanı haline gelen UI Design-er ve UX Design-er kavramlarını iyice bir anlayalım. UX: User Experience Design-er = Kullanıcı Deneyimi Tasarımı ya da tasarımcısı, UI : User Interface Design-er = Kullanıcı arayüzü tasarımı ya da tasarımcısı demektir.  Şimdi UI, UX  kavramlarını daha iyi anlamanız için size 100’lerce kelimeye bedel bir görsel göstereceğim.

UI, kullanıcıyı içerik ile buluşturan alelade bir arayüzdür.  UX ise kullanıcı ihtiyaçları doğrultusunda tasarlanan ve yine aynı doğrultuda geliştirilmeye devam edilen arayüzdür. UX tasarım yapabilmek için kullanıcı ihtiyaçlarını iyi anlamak gerekir. Bunu anlayabilmek için de Psikoloji, Sosyoloji, Etkileşim Tasarımı gibi pek çok alanda bilgi sahibi olmak ya da uzmanlarından destek almak gerekir. Yani Facebook profiline ” UX Designer” yazmak yeterli değil.

Uzun yıllardır profesyonel olarak arayüz tasarlamama, çok sayıda farklı projeyi hayata geçirmeme, bu konularda deliler gibi araştırma yapmama ve yüzlerce farklı kullanıcı tercihini bilmeme rağmen ben bile kendime UX Designer diyemiyorum.

UX KERVANI YAYINDA DÜZÜLÜR

Günümüzdeki website tasarımlarında ana amaç  yüksek kullanıcı etkileşimidir. Kullanıcı rahatça içerik görünteleyebiliyor, işlem yapabiliyor ya da aradığını bulabiliyorsa o sitede daha çok vakit geçirir.  Bir projeye başlarken ilk tasarımı; okunabilir yazı fontları kullanmak, renk kontrastını göz yormayacak biçimde ayarlamak, önemli alanları üst kısımda konumlandırmak vb. bir dizi genel arayüz kuralına uyarak  yaparız. Bu kuralları websiteyi kullanacak hedef kitleye göre esnetip özelleştiririz. Kodladıktan sonra da yayına alırız. İşte asıl UX Tasarım asıl bu aşamada başlar. (Bunu web tasarımdan anladığını iddia ettiğiniz komşu çocuğunun ya da dayıoğlunuzun yapmasını beklemeyin.) 

Sitenin yayına girmesiyle birlikte kullanıcı davranışlarını Google Analytics, Yandex Metrica Webvisor gibi araçlarla incelemeye alırız.  Kullanıcının yapmakta zorlandığı işlemleri, hemen çıktığı sayfaları, en çok görüntülediği ve tıkladığı alanları tespit ederiz. Daha sonra bu tespitler ışığında iyileştirmeler yaparız ve tekrar takip aşamasına geçeriz. Özetle sürekli bir Analiz-İyileştirme faaliyeti yaşarız. Kullanıcı etkileşimi sadece arayüze de bağlı değildir. İçerik de arayüz kadar önemlidir. Bu konuda da içerik editörlerini yönlendiririz. Kullanıcı etkileşimi istenilen seviyelere ulaşıncaya kadar bu çalışmalar devam eder.

UX TASARIM NE İŞE YARAR?

UX tasarım sitenizin; ziyaretçi ve sayfa görüntüleme sayınızın artmasını, değerinin yükselmesini, arama motorlarında daha iyi konumlara gelmesini, yüksek hacimli ürün satışı yapmasını, marka bilinirliğini arttırmasını kısacası edinebilecek tüm faydaların maksimize olmasını sağlar. Bunun gibi sürekli olarak geliştirilen tasarımlar maddi açıdan külfetlidir. Fakat bu faydalar, hosting firmalarının dağıttığı  ücretsiz ve uyduruk sitelerle de edinilemez. Ayrıca katlanılan bu maliyet, bir süre sonra çok daha büyük kazanç sağlamaya başlar.